Nguồn tin của báo Yomiuri cho biết, Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản (JFTC) đã quyết định mở cuộc điều tra hình sự đối với 8 nhà phân phối xăng dầu. Cơ quan này nghi ngờ nhóm doanh nghiệp này đang liên minh để thao túng giá dầu diesel nhằm thu lợi cao trong bối cảnh giá dầu diesel tăng vọt.
Cụ thể là đã thành lập một nhóm liên minh để thông đồng nâng giá bán cho các công ty vận tải Tokyo sử dụng xe tải và các phương tiện chạy bằng dầu diesel khác. Tám công ty này mua dầu diesel từ các nhà bán buôn dầu và bán lại cho các doanh nghiệp trên. Tám doanh nghiệp xăng dầu này được cho là nắm giữ phần lớn thị phần. Các nguồn tin cho biết, giám đốc bán hàng của mỗi công ty đã tổ chức các cuộc họp thường xuyên để thảo luận về việc tăng giá, cùng nhiều vấn đề khác. Sau ba năm, đây là cuộc điều tra hình sự đầu tiên của cơ quan giám sát chống độc quyền.
JFTC đã đột kích các công ty trên, tiến hành khám xét và tịch thu tang vật dựa trên lệnh của tòa án nhằm mục đích nộp đơn khiếu nại hình sự lên công tố viên. Thẩm quyền này thường được sử dụng trong các vụ án nghiêm trọng, như các vụ thông đồng giá quy mô lớn, gian lận đấu thầu. JFTC thực hiện khi nếu chỉ phạt dân sự sẽ không đủ sự răn đe và không cải thiện được tình hình. Việc chuyển sang điều tra hình sự được thúc đẩy bởi thực tế liên minh giữa các công ty này được cho là đã hình thành không chỉ ở tỉnh Kanagawa mà còn ở Tokyo. Đối tác mua dầu của họ là các công ty vận tải biển ở khu vực Tokyo có phạm vi hoạt động trên toàn quốc, vì vậy vụ án có nguy cơ gây ra hậu quả lan rộng.
Hồi tháng 5/2025, cơ quan này đã bắt đầu tiến hành thanh tra tại chỗ 6 trong số tám công ty trên vì nghi ngờ họ đang thông đồng ấn định giá dầu diesel bán cho các công ty vận chuyển ở tỉnh Kanagawa. Sáu công ty này là Higashinihon Usami Co. có trụ sở tại Tokyo, Eneos Wing Corp. có trụ sở tại tỉnh Aichi, Taiyo Koyu Co. có trụ sở tại Tokyo, Enexfleet Co. có trụ sở tại Osaka, Kitaseki Co. có trụ sở tại tỉnh Miyagi và Yoshida Oil Co. có trụ sở tại tỉnh Kagawa. Ngoài ra, cuộc điều tra còn nhắm đến Shin-Idemitsu Co. có trụ sở tại tỉnh Fukuoka và công ty Kyoei Sekiyu có trụ sở tại Tokyo.
Dầu diesel là nguồn nhiên liệu thiết yếu trong ngành vận tải biển. Tuy nhiên, giá dầu này vẫn ở mức cao, một phần do cuộc xung đột giữa Nga – Ukraine và do cả đồng yên yếu, gây nhiều khó khăn cho ngành vận tải biển. Hơn nữa, các quy định nghiêm ngặt hơn về giờ làm thêm đối với tài xế xe tải đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động và chi phí nhân công tăng cao đang làm giảm lợi nhuận trong ngành này. “Ngay cả việc giá dầu diesel tăng thêm 0,1 yên cũng đã là một gánh nặng”, một người làm vận tải biển nói.
Chi phí vận chuyển tăng có thể dẫn đến giá sản phẩm tăng cao, cuối cùng ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Do đó, Chính phủ Nhật Bản có chính sách trợ cấp cho các nhà bán buôn dầu kể từ tháng 1/2022 để giữ giá xăng và dầu diesel không tăng quá cao. Đến nay chính sách này đã chi hơn 8.000 tỷ yên.
