Nghệ thuật cắt giấy Kirie (hay Kirigami) là loại hình nghệ thuật truyền thống của Nhật Bản. Tên gọi này ghép từ “kiri” (cắt) và “e” (tranh), còn Kirigami là tên gọi xuất phát từ “kiri” (cắt) và “kami” (giấy). Đúng như cái tên, bộ môn này sử dụng dao hoặc kéo để cắt giấy. Kirie truyền thống thường chỉ sử dụng một tờ giấy duy nhất, thường là giấy đen hoặc nâu. Nghệ sĩ sử dụng nhiều loại dao, trong đó mũi dao với góc nghiêng khác nhau hoặc kéo lưỡi mỏng. Những đường cắt tỉ mỉ, sắc sảo sẽ tạo ra những bức tranh tinh xảo. Các tác phẩm hiện đại có thể tạo hình 3D bằng cách cắt, uốn cong và dán nhiều tờ giấy lại với nhau.
Ngoài giấy, một số tác phẩm còn sử dụng các vật liệu khác như phấn màu, màu nước, vải, cát để tạo hiệu ứng và làm nổi bật chi tiết của tranh giấy.
Kirie không chỉ là nghệ thuật thẩm mỹ, mà còn thể hiện sự kiên nhẫn và trân trọng lao động thủ công – những giá trị quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Các tác phẩm thường biểu trưng cho những điều tốt đẹp như sự thịnh vượng, mối liên kết giữa con người với vũ trụ… Những giá trị này đã được nghệ sĩ Kamiya Hase kế thừa và nâng tầm đầy tinh tế.
Kamiya sinh năm 1969 tại tỉnh Hyogo. Sau khi tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Kyoto, cô làm việc với vai trò thiết kế thiệp chúc mừng và kiêm họa sĩ hoạt hình. Từ năm 2014, nghệ sĩ bắt đầu sáng tạo nghệ thuật cắt giấy Kirie. Lúc này, cô đang làm việc tại một công ty sản xuất phim hoạt hình. Một đồng nghiệp đã tặng cô món quà lưu niệm từ Mexico, với những viên sô cô la đựng trong một chiếc chai. Sự độc đáo của chiếc chai với nắp đậy bằng nút ở đáy, khiến cô tự hỏi liệu mình có thể làm điều gì đó thú vị với nó không. Kamiya đã cắt hình con bướm bằng giấy, đặt vào trong chai, khiến những người xung quanh ngạc nhiên và đánh giá cao tác phẩm nghệ thuật này.
Kể từ đó, cô bắt đầu làm nghệ thuật cắt giấy Kirie một cách nghiêm túc. Chỉ trong năm 2014, Kamiya làm ra hơn 200 sản phẩm và bán chúng cho nhiều khách hàng. “Thông qua bố cục lập thể, những tác phẩm cắt giấy trở nên sống động”, cô nói.
Thực tế, việc tạo ra các hình cắt giấy đòi hỏi nhiều kỹ năng và quá trình đặt chúng vào bên trong chai không hề dễ dàng. Những tờ giấy cắt được gấp và cho vào lọ bằng nhíp, rồi cẩn thận mở ra bằng cách cắm kim đan vào lọ, nhằm đảm bảo giấy không bị rách. Để giúp tác phẩm nghệ thuật trông như đang bay lơ lửng bên trong chai, một số phần giấy cắt sẽ được gắn chặt vào bề mặt bên trong bằng chất kết dính. “Tôi thường chọn ba điểm để cố định mẫu bên trong chai, sao cho đủ chịu tải trọng lượng mà vẫn đảm bảo giữ cố định cho toàn bộ tác phẩm”.
Cô cũng sử dụng nhiều loại chai thủy tinh như chai đựng rượu vang, rượu whisky, tạo ra bối cảnh đẹp mắt. Bên cạnh đó, nghệ sĩ còn nghĩ ra phương pháp chiếu sáng sử dụng đèn LED nhỏ gắn vào miệng chai. Khi được thắp sáng, bóng của những bức tranh cắt giấy sẽ phản chiếu ra ngoài mặt chai thủy tinh, tạo nên vẻ đẹp lung linh mới lạ cho tác phẩm. Một trong những tác phẩm của cô đựng trong một chiếc bình hình cầu, khi chiếu sáng tạo ra bóng của những chú bướm. Người xem có cảm giác các con bướm với điệu nhảy vui tươi và sống động tới mức dường như vượt ra ngoài bề mặt chai.
“Khi ánh sáng bên trong chai được bật lên, tác phẩm của tôi trở nên sống động và khiến người xem giật mình. Tôi muốn mọi người đều tận hưởng cảm giác bất ngờ như thế”, cô nói.
Kamiya cũng tạo ra những chiếc đồng hồ và chuông gió furin được trang trí bằng những hình cắt giấy. Một chiếc đồng hồ có hình một chú mèo dễ thương. Những quả sồi cắt giấy được đặt trên một đĩa quay đóng vai trò là kim giây. Ngắm nhìn mặt đồng hồ trông giống như con mèo đang liên tục quan sát những quả sồi rơi từ trên cây xuống. Một tác phẩm khác là chuông gió có hình cắt hoa cẩm tú cầu, hoặc hình cá vàng, gắn vào thanh mỏng đánh vào chuông gió. Nhìn những đường cắt tinh tế đung đưa khiến người xem cảm thấy dễ chịu, thư giãn vô ngần.