Những năm gần đây, tình hình thiếu hụt lao động trở thành vấn đề bức thiết đối với nhiều doanh nghiệp ở đất nước mặt trời mọc. Đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các vùng nông thôn. Lý do bởi nhiều lao động có xu hướng muốn tìm việc tại các thành phố lớn.
Để giải quyết vấn đề này, nhiều đơn vị tìm cách kết nối, tuyển dụng lao động nước ngoài. Công ty Koganei Seiki, trụ sở tại Iruma, tỉnh Saitama, chuyên sản xuất động cơ cho xe thể thao, hiện có 40 lao động người Việt Nam trên số 300 nhân viên. Tất cả nhân viên người Việt đều có thị thực dành cho lao động có tay nghề cao như visa kỹ sư… Họ vận hành thiết bị sản xuất và lập trình quy trình sản xuất. Ông Yusuke Kamoshita, chủ tịch công ty cho biết: “Các nhân viên Việt Nam đều tốt nghiệp từ những trường đại học hàng đầu ở quê nhà và đều có chuyên môn, năng lực tốt”.
Todaya là một lữ quán (ryokan) lâu đời ở Toba, tỉnh Mie, hiện đang tuyển dụng 37 lao động nước ngoài từ 11 quốc gia, như Trung Quốc, Myanmar… Một số nhân viên là thực tập sinh kỹ thuật, trong khi những người khác theo visa Tokutei Gino. Nhiều người trong số họ thông thạo tiếng Anh, hỗ trợ đáng kể giúp lữ quán phục vụ khách du lịch nước ngoài. “Điều quan trọng là khách của chúng tôi cảm thấy thế nào. Vì vậy, chúng tôi đã hướng dẫn các nhân viên nước ngoài về các nghi lễ truyền thống trong văn hóa Nhật Bản”, Chủ tịch Junzaburo Terada nói.
Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, số lượng lao động nước ngoài tại Nhật Bản đã tăng từ 787.000 người vào năm 2014 lên 1,658 triệu người vào năm 2019. Con số này tiếp tục tăng lên 2,302 triệu người vào năm 2024. Trong số đó, hơn 50% người lao động làm việc cho các công ty vừa và nhỏ có dưới 100 nhân viên.
Tính đến năm 2024, số lượng lao động nước ngoài tại Tokyo là 585.000 người, chiếm 25,4% tổng số lao động nước ngoài ở Nhật. Tiếp đến, là Aichi với 229.000 người, chiếm 10%; Osaka có 174.000 người, chiếm 7,6%. Điều này cho thấy lao động nước ngoài có xu hướng tập trung tại các thành phố lớn. Những địa phương xa xôi, vùng nông thôn thì hoàn toàn ngược lại. Tỉnh Akita có số lượng lao động nước ngoài ít nhất với 3.536 người, chỉ chiếm 0,2%.
Trong khi đó, theo ước tính của Viện Nghiên cứu Dân số và An sinh Xã hội Quốc gia, dân số trong độ tuổi lao động của Nhật Bản (từ 15-64 tuổi) có khả năng sẽ giảm từ hơn 75 triệu người vào năm 2020 xuống còn 55,4 triệu người vào năm 2050. Đây là thách thức không dễ dàng cho quốc gia hàng đầu châu Á này. Vì vậy, các doanh nghiệp Nhật Bản đã, đang và sẽ phải tiếp tục giải quyết bài toán tuyển dụng, có những chính sách thu hút và giữ chân lao động nước ngoài.
