Một năm được nghỉ bao nhiêu ngày nghỉ phép có lương (yukyu)?
Theo Điều 39, Luật Tiêu chuẩn Lao động (労働基準法), người lao động làm trên 6 tháng liên tục kể từ ngày bắt đầu làm việc và làm trên 80% tổng số thời gian này, sẽ được nhận tối thiểu 10 ngày nghỉ phép có lương (有給休暇 – ゆうきゅうきゅうか). Thường gọi tắt là yukyu.
Mục đích của việc nghỉ phép là giúp nhân viên được nghỉ ngơi, phục hồi thể chất và tinh thần, ngăn tình trạng làm việc quá sức, từ đó tái tạo sức lao động một cách hiệu quả. Đồng thời hỗ trợ họ cân bằng công việc với chăm sóc con cái, gia đình…
Trong đó, số ngày yukyu sẽ phụ thuộc vào thâm niên. Bạn càng làm việc lâu năm sẽ càng có nhiều ngày nghỉ yukyu. Cụ thể như sau:
- Trường hợp nhân viên chính thức
Sau 6 tháng làm việc, nhân viên chính thức hoặc nhân viên hợp đồng được hưởng 10 ngày nghỉ có lương. Khi bạn làm việc trên 1,5 năm, sẽ được hưởng 11 ngày nghỉ phép yukyu. Làm 2,5 năm sẽ được nghỉ phép yukyu 12 ngày…
Ngày đầu tiên nghỉ yukyu gọi là “ngày cơ sở”. Mỗi nhân viên phải sử dụng ít nhất 5 ngày yukyu trong vòng 1 năm kể từ “ngày cơ sở”. Đây là quy định tại Luật Tiêu chuẩn Lao động sửa đổi vào tháng 4/2019.
- Trường hợp nhân viên không thường xuyên (làm dưới 30 tiếng/tuần)
Theo bảng này, nếu bạn làm 4 tiếng/tuần, làm 169-216 ngày/năm, nếu làm liên tục trên nửa năm, sẽ được nghỉ yukyu 7 ngày. Làm trên 1,5 năm sẽ được nghỉ yukyu 8 ngày; làm trên 2,5 năm nghỉ yukyu 9 ngày. Thâm niên trên 3,5 năm được nghỉ yukyu 10 ngày, tương đương nhân viên chính thức.
Lưu ý: Số ngày nghỉ yukyu được cộng dồn sang các năm sau và sẽ có thời hạn sử dụng trong vòng 2 năm.
Ngoài ra, tùy theo chế độ phúc lợi của mỗi công ty, xí nghiệp, người lao động còn có thể nhận được nhiều ngày phép hơn so với quy định của luật. Ví dụ, một số doanh nghiệp có thêm ngày nghỉ chu kỳ kinh nguyệt, nghỉ hiếu hỉ… cho nhân viên.
Theo nghiên cứu của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, năm 2017, trung bình tổng số ngày yukyu của người lao động là 18,2 ngày. Nhưng họ chỉ sử dụng trung bình 9,3 ngày nghỉ yukyu. 63,8% người “do dự” để nghỉ yukyu. Lý do chính vì “cảm thấy mình gây phiền hà cho mọi người” hoặc “không khí ở nơi làm việc khiến việc xin nghỉ phép trở lên khó khăn”. Bạn có từng rơi vào trạng thái này không?
Nếu không nghỉ yukyu có được không?
Theo luật Tiêu chuẩn Lao động quy định, trong trường hợp nhân viên không tự nghỉ yukyu từ 5 ngày trở lên/năm, công ty sẽ phải đề xuất với nhân viên về “khi nào họ muốn nghỉ yukyu”. Nhân viên sẽ lựa chọn các ngày nghỉ yukyu, ít nhất từ 5 ngày. Đây là “nghĩa vụ xác định thời gian nghỉ yukyu hàng năm với nhân viên” của tất cả các công ty tại Nhật Bản.
Nếu nhân viên vẫn nhất quyết không tuân thủ quy định nghỉ yukyu ít nhất 5 ngày mỗi năm, sẽ vi phạm luật Tiêu chuẩn lao động, có thể bị phạt tới 6 tháng tù và lên tới 30 man.
Vì vậy, bạn hãy nhớ điều này để nghỉ yukyu theo đúng quy định nhé!
3 trường hợp công ty mua lại ngày nghỉ phép yukyu
Thực tế, trong thời hạn ngày nghỉ yukyu kéo dài 2 năm, nhiều người lao động không sử dụng hết số ngày yukyu vì một số lý do.
Để không làm ảnh hưởng đến quyền lợi được nghỉ ngơi của người lao động, nhiều công ty có chế độ mua lại ngày phép yukyu. Tuy nhiên, điều này không được quy định trong luật lao động, nên không phải nghĩa vụ bắt buộc của công ty.
Trong 3 trường hợp sau, các công ty thường sẽ mua lại ngày nghỉ yukyu của bạn:
1/ Số ngày nghỉ phép tại công ty nhiều hơn số ngày yukyu theo luật lao động định
Ví dụ: bạn làm nhân viên chính thức trên 6 tháng, luật quy định có 10 ngày phép, nhưng công ty áp dụng chế độ 12 ngày phép, bạn sẽ dư 2 ngày, công ty có thể hỗ trợ mua lại mà không vi phạm luật hiện hành.
2/ Ngày nghỉ phép hết thời hạn
Các ngày nghỉ phép có thể cộng dồn sang các năm sau, nhưng thời hạn với các ngày yukyu chỉ trong vòng 2 năm kể từ ngày cấp. Sau 2 năm bạn không dùng hết ngày yukyu thì các ngày nghỉ phép này sẽ hết hiệu lực.
Do đó, một số công ty sẽ mua lại số ngày yukyu đã hết hạn này. Điều này có lợi cho bạn mà cũng không vi phạm luật.
3/ Bạn không sử dụng hết ngày yukyu trước khi nghỉ việc
Nếu bạn đã quyết định thời điểm nghỉ việc và không dùng hết số ngày yukyu, công ty cũng có thể mua lại ngày yukyu chưa sử dụng.
Nắm rõ 3 trường hợp này giúp bạn bảo vệ quyền lợi của bản thân. Tuy nhiên, bạn vẫn nên lưu ý thêm rằng, công ty không bắt buộc nghĩa vụ phải mua lại ngày nghỉ yukyu. Trong trường hợp công ty hỗ trợ mua lại ngày phép, “mức giá” bao nhiêu sẽ theo quy định của công ty, không tương đương với lương ngày phép trong luật lao động nhé!
