Tại Nhật, mọi công dân trong độ tuổi từ 20 đến 60, gồm cả người nước ngoài sinh sống tại đây, đều bắt buộc phải tham gia chế độ đóng quỹ lương hưu (年金 – Nenkin) và đóng bảo hiểm theo quy định. Người lao động làm việc theo visa Kỹ năng đặc định (特定技能 Tokutei Ginou) cũng có nghĩa vụ tham gia.
Nenkin (年金) ở Nhật có 2 loại: Nenkin quốc dân (国民年金) và Nenkin phúc lợi (厚生年金). Trong đó, Nenin quốc dân là chế độ đóng quỹ lương hưu dành cho những người trong độ tuổi 20-60, sống và làm việc tại Nhật Bản bất kể quốc tịch, nghề nghiệp, giới tính… Số tiền phải đóng hàng tháng (年金保険料) tùy theo thu nhập của mỗi cá nhân, sẽ giúp đảm bảo cho cuộc sống của bạn khi về hưu. Bên cạnh đó, Nenkin phúc lợi (厚生年金) dành cho những người đang đi làm tại các công ty đều có nghĩa vụ phải đóng.
Về bảo hiểm, khi làm việc tại công ty, bạn phải đóng Bảo hiểm xã hội (社会保険).
Phải đóng bao nhiêu?
Mức tiền bảo hiểm và nenkin đóng hàng tháng được pháp luật quy định; không phải do một công ty, nghiệp đoàn tự ý đưa ra. Mức đóng này tùy theo tư cách cư trú và công việc, tỷ lệ thuận với thu nhập của mỗi cá nhân, thường rơi vào khoảng 17,828% lương hàng tháng. Trong đó, doanh nghiệp và người lao động cùng trả, mỗi bên một nửa.
Việc đóng nenkin, bảo hiểm là nghĩa vụ của mỗi người lao động khi làm việc tại Nhật. Nếu bạn không đóng, cơ quan hành chính sẽ gọi điện, gửi giấy thông báo. Khi thời gian không đóng trôi qua quá lâu, họ sẽ gửi giấy cảnh cáo và bạn có thể bị trưng thu, phong tỏa tài sản (trừ trực tiếp vào tài khoản ngân hàng). Chính vì vậy, bạn hãy tuân thủ nghĩa vụ đóng nenkin và bảo hiểm đầy đủ, sau này nhận được quyền lợi chính đáng.
Làm thủ tục nhận lại tiền nenkin sau khi về nước
Khi tham gia nenkin, lúc bạn nghỉ hưu sẽ nhận được lương hưu hàng tháng. Tuy nhiên, rất nhiều người nước ngoài không sống và làm việc ở Nhật đến già để nhận lại số tiền đó. Do vậy, Chính phủ Nhật có chế độ 脱退一時金の請求 (だったいいちじきんのせいきゅう）dành cho người nước ngoài sau khi về nước được lấy lại số tiền nenkin đã đóng. Thời gian có thể làm thủ tục là trong vòng 2 năm kể từ khi về nước
Các giấy tờ cần thiết khi làm thủ tục nhận lại tiền nenkin gồm:
- Bản photo hộ chiếu (bao gồm cả trang có đóng dấu ngày xuất cảnh rời khỏi Nhật cuối cùng)
- Giấy tờ chứng nhận bạn không sống ở Nhật
- Giấy xác nhận thông tin tài khoản ngân hàng, gồm tên ngân hàng, tên chi nhánh, địa chỉ chi nhánh, số tài khoản của bạn, kèm dấu chứng nhận của ngân hàng (nên mở tài khoản ở những ngân hàng lớn có thể nhận tiền từ Nhật)
- Sổ tay nenkin (年金手帳)
- Đơn xin hoàn trả tiền nenkin (脱退一時金請求書)
Sau khi chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ, bạn gửi hồ sơ qua EMS đến: Japan Pension Service
Mã bưu điện: 168-8505
Địa chỉ: 3-5-24 Takaido-nishi, Suginami-ku, Tokyo, Japan
Số tiền có thể được nhận lại
Đối với Nenkin quốc dân 国民年金 thì sẽ không bị trưng thu thuế thu nhập từ số tiền nenkin trả về, còn Nenkin phúc lợi 厚生年金 thì sẽ bị trừ thuế 20,42%, có nghĩa bạn sẽ được nhận lại 79,58% số tiền bảo hiểm đã đóng, còn 20,42% trên được nộp vào sở thuế. Số tiền này nếu làm thủ tục thì cũng có thể lấy lại được và người ta thường gọi là “Thủ tục lấy nenkin lần 2 ”.
Cách lấy nenkin lần 2:
- Bước 1: Chọn cá nhân hoặc pháp nhân bạn tin tưởng làm người đại diện quản lý thuế cho mình và đăng ký thông tin của người đó với sở thuế nơi bạn cư trú cuối cùng trước khi rời Nhật (tên tiếng Nhật là: 所得税・消費税の納税管理人の届出書 , đọc là しょとくぜい・しょうひぜいののうぜいかんりにん).
- Bước 2: Làm thủ tục và nhận lại tiền nenkin lần 1
Sau khi hoàn tất thủ tục xin lại tiền nenkin lần 1, khoảng 3-4 tháng sau sẽ có giấy thông báo (脱退一時金支給決定通知書). Tờ thông báo này cần đính kèm vào bộ hồ sơ xin hoàn lại phần thuế bị đóng này, nên bạn hãy giữ cẩn thận.
- Bước 3: Người đại diện quản lý thuế làm thủ tục khai xin hoàn thuế.
- Bước 4: Tiền hoàn lại được chuyển vào tài khoản của người đại diện
- Bước 5: Người đại diện chuyển tiền cho bạn
Hi vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho bạn.