Nguồn gốc của Nengajo
Tương tự như phong tục gửi thiệp mừng Giáng sinh tại các nước phương Tây, ở Nhật Bản có truyền thống gửi thiệp chúc mừng năm mới, gọi là Nengajo (年賀状) hoặc Nenga Hagaki (年賀はがき).
Phong tục này được cho là xuất hiện từ thời Heian (794-1185), khi giới quý tộc bắt đầu viết thư cho những người thân thiết sống ở xa, không thể gặp mặt trực tiếp để chúc mừng năm mới. Năm 1871, dịch vụ bưu chính Nhật Bản có bước phát triển bằng việc phát hành bưu thiếp rộng rãi hơn, do ảnh hưởng từ văn hóa châu Âu. Từ đây, người Nhật bắt đầu có thói quen viết những lời “Chúc mừng năm mới”, kèm tên và địa chỉ người nhận. Cho đến nay đã trở thành một trong những truyền thống không thể thiếu trong dịp Năm mới. Chỉ riêng năm 2020, dịch vụ bưu chính Nhật Bản đã chuyển phát khoảng hai tỷ thiệp chúc mừng năm mới. Trung bình mỗi người gửi 15 thiệp.
Tuy vậy, vài năm trở lại đây, sự phát triển của ứng dụng nhắn tin đã khiến nhiều người không còn mặn mà với việc gửi thiệp mừng năm mới cho bạn bè, người thân. Nhưng nếu bạn yêu thích nét đẹp văn hóa này, đừng ngần ngại gửi những tấm thiệp đầu năm cho những người yêu quý.
Nên gửi Nengajo cho ai?
Người Nhật quan niệm thiệp chúc mừng năm mới có thể gửi cho tất cả những người bạn quen biết. Mục đích của những tấm thiệp là để bày tỏ lòng biết ơn đến người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ mình trong suốt năm qua. Thiệp cũng được dùng để giữ liên lạc với những người bạn, người quen đã lâu không gặp.
Nếu bạn nhận được thiệp từ ai đó mà trước đó bạn chưa gửi lời chúc mừng, theo quy tắc, cũng nên đáp lại bằng một tấm thiệp Nengajo.
Tuy nhiên, có một ngoại lệ. Đó là tránh gửi thiệp mừng năm mới cho bất kỳ ai có người thân qua đời trong năm. Hầu hết gia đình tang quyến sẽ gửi trước những tấm bưu thiệp chia buồn, gọi là mochuu hagaki (喪中はがき) để thông báo cho mọi người rằng họ sẽ không tổ chức lễ đón năm mới.
Thời điểm gửi thiệp mừng năm mới
Để đảm bảo thiệp của bạn được giao đúng thời hạn (tức là ngày 1/1), Bưu điện Nhật Bản bắt đầu nhận thiệp có ghi chữ “nenga” (年賀, lời chúc năm mới) từ ngày 15/12 và sẽ giữ lại để giao đúng vào ngày đầu năm mới. Nên thiệp trước ngày 25/12 để tránh trường hợp quá tải thiệp có thể giao muộn.
Nên viết Nengajo như thế nào?
Bạn có thể chọn một tấm thiệp trắng rồi tự trang trí, viết “nenga” (年賀) ở phía trên mặt ghi địa chỉ và dán tem. Hoặc chọn một tấm thiệp đã được thiết kế sẵn, bày bán ở các cửa hàng tiện lợi, siêu thị, hiệu thuốc, trung tâm thương mại, bưu điện và cả các cửa hàng 100 yên.
Thiệp viết tay bằng tiếng Nhật thường được viết theo chiều dọc, địa chỉ cũng dọc theo phía bên phải của thiệp. Tên người nhận thường viết ở giữa thiệp, bằng chữ lớn hơn so với địa chỉ. Có thể viết tên từng thành viên trong gia đình mà bạn muốn gửi thiệp, nhớ thêm kính ngữ “様” (sama) sau mỗi tên riêng.
Nếu bạn viết theo chiều ngang, hãy viết địa chỉ trước, sau đó là tên ở phía dưới, rồi đến thông tin cá nhân của bạn ở phía dưới cùng. Khi viết địa chỉ trên bưu thiếp bằng tiếng Anh, Bưu điện Nhật Bản khuyên nên viết theo chiều ngang, với địa chỉ người nhận ở phần dưới cùng hơi lệch sang phải và địa chỉ người gửi ở phần trên cùng hơi lệch sang trái.
Theo cách viết của người Nhật, cần viết ngày tháng và lời chúc năm mới (nếu chưa được in sẵn trên thiệp). Để viết ngày tháng, nên sử dụng cách viết theo niên hiệu, ví dụ như năm 2026 là 令和8年元旦 (Reiwa 8 nen Gantan). Gantan có nghĩa là ngày 1 tháng 1.
Dưới đây là một số cách phổ biến nhất để viết lời “Chúc mừng năm mới” bằng tiếng Nhật:
- 明けましておめでとうございます(Akemashite omedeto gozaimasu)
- 新年おめでとうございます(Shinnen omedeto gozaimasu)
- 謹賀新年(Kinga Shinnen)
Ngoài ra, hầu hết người Nhật sẽ viết thêm, như 昨年はお世話になりました (Sakunen wa o-sewa ni narimashita), nghĩa là “Cảm ơn sự ủng hộ của bạn trong năm qua” và 今年もよろしくお願いします(Kotoshi mo yoroshiku onegaishimasu), hàm ý “Tôi rất mong được bạn giúp đỡ trong năm mới này”. Bạn có thể trang trí thiệp bằng ảnh gia đình, hoặc ảnh chụp những sự kiện quan trọng trong năm.
Hãy cùng mua những tấm thiệp lan tỏa tình yêu thương đến những người bạn yêu quý nhé!