Khi nộp đơn vào các trường đại học ở Nhật Bản, bên cạnh một số yếu tố thông thường như thứ hạng, vị trí… bạn còn cần quan tâm đến loại hình trường đại học đang nộp đơn. Tại Nhật Bản hiện có 5 mô hình trường đại học, gồm:
- Các trường đại học quốc gia (Kokuritsu Daigaku, 国立大学)
- Các trường đại học hoàng gia (Kyuteidai, 旧帝大)
- Các trường đại học công lập (Koritsu Daigaku, 公立大学)
- Các trường đại học tư thục (Shiritsu Daigaku, 私立大学)
- Cao đẳng nghề (Senmon Gakko, 専門学校)
Mỗi mô hình lại tập trung vào kỹ năng, nhiều lựa chọn có thể đưa bạn đến những con đường sự nghiệp rất khác nhau. Vì thế, việc chọn đúng trường không chỉ là tìm môi trường bạn muốn học, mà còn là chọn một trường phù hợp với mục tiêu dài hạn của bạn.
1. Các trường đại học quốc gia (Kokuritsu Daigaku, 国立大学)
Các trường đại học quốc gia bao gồm tất cả những trường đại học lớn của Nhật Bản như Đại học Tokyo, Đại học Kyoto, Đại học Nagoya, Đại học Osaka… Đây đều là những trường đại học quốc gia được Bộ Giáo dục (MEXT) tài trợ.
Nhóm trường đại học quốc gia hấp dẫn tất cả học sinh muốn thi vào vì các trường được chính phủ hỗ trợ, điều này có nghĩa là:
- Học phí phải chăng (thường từ 50-100 man/năm)
- Các chương trình nghiên cứu chuyên sâu và đa dạng
- Sinh viên ra trường được các nhà tuyển dụng trên toàn quốc săn đón, đánh giá cao
Nếu bạn mong muốn được làm việc trong các cơ quan chính phủ, các doanh nghiệp, tập đoàn lớn, hoặc chương trình học sau đại học danh tiếng thì nên chọn các trường đại học quốc gia.
Cách nộp đơn
- Phải vượt qua kỳ thi tuyển sinh cạnh tranh cao.
- Sinh viên quốc tế phải tham dự EJU: Kỳ thi năng lực tiếng Nhật này gần như luôn là yêu cầu bắt buộc để vào đại học quốc gia
- Nhiều trường đại học quốc gia có thêm các kỳ thi hoặc phỏng vấn riêng.
- Chương trình học bằng tiếng Anh có ở rất nhiều trường đại học quốc gia, đặc biệt là ở cấp độ sau đại học và có thể nhận học bổng MEXT.
- Đơn xin học sau đại học: Bạn thường phải liên hệ với giáo sư để xin sự đồng ý không chính thức trước khi nộp đơn.
- Thời gian nộp đơn: Hầu hết các trường mở đơn đăng ký từ tháng 6 đến tháng 12 để sinh viên nhập học vào tháng 4. Một số trường tuyển sinh vào tháng 9.
2. Các trường đại học Hoàng gia (Kyuteidai, 旧帝大)
Kyuteidai là một nhóm đặc biệt trong hệ thống đại học quốc gia, gồm 7 trường đại học ưu tú được thành lập trong thời kỳ Minh Trị, gồm:
- Đại học Tokyo
- Đại học Kyoto
- Đại học Tohoku
- Đại học Kyushu
- Đại học Hokkaido
- Đại học Osaka
- Đại học Nagoya
Sinh viên tốt nghiệp các trường thuộc nhóm Kyuteidai được mở ra cánh cửa ở khắp mọi nơi, từ các đơn vị thuộc chính phủ, doanh nghiệp lớn tại Nhật Bản và nước ngoài. Vì thế, đặc điểm chung của các trường đại học hoàng gia như sau:
- Tuyển sinh cực kỳ cạnh tranh
- Các chương trình nghiên cứu chuyên sâu
- Cách nộp đơn tương tự với các trường đại học quốc gia ở trên.
- Các chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh khá phổ biến, chẳng hạn như chương trình PEAK của Đại học Tokyo, Kyoto iUP….
- Học bổng: Nhiều học bổng MEXT được cấp cho các trường đại học này.
3. Các trường đại học công lập (Koritsu Daigaku, 公立大学)
Trường đại học công lập được điều hành bởi chính quyền địa phương và được tài trợ ở cấp tỉnh (furitsu, 府立) hoặc thành phố (shiritsu, 市立). Tuy nhiên, cẩn thận đừng nhầm lẫn shiritsu (市立, thành phố) với shiritsu (私立, trường đại học tư thục). Một số trường đại học công lập rất lớn, ví dụ Đại học Osaka Metropolitan có khoảng 16.000 sinh viên và chất lượng đào tạo cũng rất tốt.
Đặc điểm của đại học công lập:
- Học phí rẻ hơn so với các trường đại học tư thục nhưng thường cao hơn so với các trường đại học quốc gia.
- Lớp học quy mô nhỏ, tập trung mạnh vào từng khu vực. Một số chương trình gắn liền với các ngành công nghiệp địa phương, chẳng hạn như nông nghiệp ở Hokkaido hoặc sinh học biển ở Okinawa.
- Sinh viên tốt nghiệp được các nhà tuyển dụng trong trong tỉnh săn đón.
- Một số trường tuyển sinh ưu tiên cho sinh viên quốc tế bằng cách sàng lọc hồ sơ.
Cách nộp đơn
- Kỳ thi EJU cộng với bài kiểm tra hoặc phỏng vấn cụ thể tùy trường đại học.
- Hầu hết các chương trình học đều yêu cầu sinh viên quốc tế có bằng JLPT N2 hoặc N1
- Thời gian nộp đơn: Thường là tháng 10 đến tháng 12 cho kỳ nhập học tháng 4.
4. Các trường đại học tư thục (Shiritsu Daigaku, 私立大学)
Phần lớn các trường đại học ở Nhật Bản đều là trường tư thục, bao gồm cả những trường lớn như Đại học Waseda và Đại học Keio cũng như nhiều trường nhỏ hơn. Đặc điểm của mô hình trường tư thục như sau:
- Học phí thường cao (trung bình 1000 man/năm).
- Cơ sở vật chất hiện đại và được đầu tư tốt.
- Các chương trình giảng dạy khá hấp dẫn và linh hoạt, đào tạo các lĩnh vực chuyên môn hoặc ít phổ biến hơn.
- Uy tín của các trường đại học tư thục là khác nhau: Đại học Waseda và Keio có sức mạnh thương hiệu lớn, trong khi các trường nhỏ hơn ở khu vực thì không được như vậy. Tuy nhiên, các trường đại học tư thục tầm trung và thấp vẫn có thể là lựa chọn tốt, tiềm năng xin việc sau ra trường cũng ổn.
Cách nộp đơn
- Nộp đơn trực tiếp tới trường, nhiều trường cho phép sinh viên quốc tế nộp đơn trực tuyến.
- Sinh viên quốc tế cần thi EJU: Bắt buộc đối với các chương trình giảng dạy bằng tiếng Nhật tại các trường hàng đầu như Waseda, Keio hoặc Sophia.
- Chương trình cấp bằng tiếng Anh (EDP): Thường chỉ yêu cầu điểm SAT/ACT hoặc sàng lọc hồ sơ + phỏng vấn.
- Tuyển sinh: các trường tư thục thường có nhiều đợt tuyển sinh cho kỳ học tháng 4 và tháng 9.
- Lệ phí nộp đơn khoảng 30,000-35,000 yên cho mỗi trường.
- Một số chương trình học như Waseda SILS hoặc Sophia FLA giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, nên đầu vào không yêu cầu trình độ tiếng Nhật
5. Cao đẳng nghề (Senmon Gakko, 専門学校)
Nếu bạn muốn có kỹ năng thực hành hơn là lý thuyết hàn lâm, thì các trường dạy nghề (senmon gakko) có thể là lựa chọn phù hợp. Mô hình này tập trung vào đào tạo thực hành trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, điều dưỡng, thời trang, sản xuất phim hoạt hình, quản lý khách sạn.
- Chương trình học thường kéo dài từ 1-3 năm.
- Chương trình thực tập thường được đưa vào chương trình giảng dạy.
Tuy sinh viên tốt nghiệp senmon thường sẵn sàng bước vào công việc, nhưng có thể gặp khó khăn khi chuyển đổi nghề nghiệp sau này. Sự phát triển sự nghiệp chững lại nhanh hơn so với những người tốt nghiệp đại học.
Cách nộp đơn
- Nộp đơn trực tiếp: Thông qua trang web hoặc mẫu đơn của trường.
- Yêu cầu: Tốt nghiệp trung học phổ thông, JLPT N2–N3 (một số trường chấp nhận N4 đối với các lĩnh vực thực hành), phỏng vấn và/hoặc bài kiểm tra viết ngắn.
- Thời gian tuyển sinh chủ yếu là tháng 4, một số kỳ nhập học vào tháng 9/tháng 10.
- Chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh khá hiếm, vì các trường này chủ yếu đào tạo cho thị trường lao động trong nước.
Hi vọng sau khi tìm hiểu 5 mô hình trường đại học tại Nhật Bản, bạn sẽ có lựa chọn con đường phù hợp để bước vào hành trình trau dồi tri thức, hướng tới con đường nghề nghiệp tươi sáng!